Geçirgen bağırsak sendromu bağırsak duvarlarındaki boşlukların gevşemeye başlamasıyla ortaya çıkan bir problemdir. Bağırsak duvarlarındaki boşlukların gevşemesiyle birlikte bakteri, toksinler ve sindirilmemiş gıda parçacıkları kan dolaşımına karışıp çeşitli sorunlara yol açabilir.
Sindirim sistemi yiyecekleri parçalayan, besinleri ve suyu emen ve atık ürünleri gideren birçok organdan oluşmasının yanı sıra bağırsak duvarları ile zararlı maddelerin kan dolaşımına karışmaması için bir engel görevi görür. Bazı bireylerde çeşitli nedenlerden dolayı bağırsakların fiziksel yapısı tehlikeye girer. Bağırsakların hangi malzemeleri emdiğini kontrol eden sıkı bağlar sağlıklı çalışamaz hale gelir ve daha büyük maddelerin kan dolaşımına geçmesine izin verir. Bu durum geçirgen bağırsak sendromu olarak bilinir.
Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir?
Bağırsaklar sağlıklı çalışırken kan dolaşımına neyin emildiğini kontrol eden sıkı bir bariyer oluşturur. Sağlıksız bir bağırsak astarı ise kısmen sindirilmiş yiyeceklerin, toksinlerin ve bakterilerin dokulara nüfuz etmesine sebep olan büyük çatlaklara veya deliklere sahip olabilir. Bu durum iltihaplanmalara ve sindirim sisteminde sorunlara neden olabilecek bağırsak florasındaki değişiklikleri tetikler. Bağırsak bakterilerindeki bozulmaların yaygın kronik hastalıkların gelişiminde etkili rol oynayabileceğini kanıtlayan araştırmalar günümüzde oldukça artmıştır.
Bağırsak Geçirgenliği Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Bağırsak geçirgenliği sendromunun kesin bir nedeni yoktur. Kişilerin genetik yatkınlığının yanı sıra yaşam tarzı bağırsak geçirgenliği sendromunun ana sebeplerinden olabilir. Lif oranı düşük, şeker oranı yüksek ve doymuş yağ içeren besinleri tüketmenin bu süreci başlatabildiğine dair kanıtlar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca ağır alkol kullanımı ve stres de bağırsak dengesini olumsuz etkiler.
Bağırsak geçirgenliği sendromuna ayrıca antibiyotikler ve reçetesiz ağrı kesiciler de dahil olmak üzere bağırsak astarını tahriş edip koruyucu mukus tabakalarına zarar verebilecek ilaçlar da neden olabilir. Bu tahriş bağırsak geçirgenliğine yol açan iltihap döngüsünü başlatabilir veya devam ettirebilir.
Geçirgen Bağırsak Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Besin alerjileri:
Günümüzde besin alerjilerine daha sık rastlanmasının nedeni geçirgen bağırsak sendromuna bağlıdır. Bağırsaklardaki geçiş bozulduğunda kişinin bedenine alerjiye neden olabilecek birçok farklı besin ve toksin nüfuz eder. Direkt olarak kan dolaşımına karışan ve uyarı oluşturan bu alerjenler hiç geçmeyen reaksiyonlar oluşturabilir ve sorun basit bir alerjiden ötesine geçebilir.
Otoimmün hastalıklar:
Otoimmün hastalıklar kısaca bedenin savunma sistemi elemanlarının kendi hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklardır. Sık görülen otoimmün hastalıklar arasında diyabet ve tiroid sayılabilir. Geçirgen bağırsak sendromunda kana karışan gluten ve toksinler zonulin proteininin oranını arttırır ve bu durum bedendeki savunma hücrelerinin kendi hücrelerini tanımasını zorlaştırır.
Deri hastalıkları:
Özellikle sindirim sistemindeki birçok hastalık ciltteki değişiklikler ile kendini gösterir. Kişi sedef hastalığı, sivilce, egzama gibi problemler yaşıyorsa ciddi medikal tedavilerden önce bağırsak geçirgenliğinin değerlendirilmesini düşünebilir.
Nörolojik hastalıklar:
Beyin ve bağırsak sağlığı birbiriyle direkt olarak bağlantılıdır. Besinlerin emilimi ve birçok farklı hormonun düzeyi gibi koşullar bağırsak ve beyin sağlığını birlikte ilgilendirir. Bu sebeple sık görülen nörolojik hastalıkların birçoğu (özellikle otizm ve hiperaktivite bozukluğu) geçirgen bağırsak sendromuyla ilişkili olabilir.
Bunların yanında kronik ishal, kabızlık, gaz veya şişkinlik, zayıf bağışıklık sistemi, baş ağrısı, hafıza kaybı, aşırı yorgunluk, deri döküntüleri, şeker veya karbonhidrat için sürekli istek, artrit veya eklem ağrısı, depresyon veya anksiyete gibi birçok rahatsızlığın temelinde geçirgen bağırsak sendromu bulunabilir.
Daha Sağlıklı Bağırsaklara Giden Yol
Geçirgen bağırsak sendromunun ismini duymak alışıldık olmasa da tamamlayıcı tıp uzmanları on yıllardır kronik hastalıkları tedavi etmek için bağırsak florasını dengelemeye çalışmışlardır. Sindirim sisteminin sağlığını iyileştirmek için atılabilecek birçok yol mevcuttur. Uzmanların sıklıkla ortaya attığı ilk adım, bağırsakların dengesini bozabilecek gıdaların olmadığı ve bağırsak florasında değişikliği teşvik edecek bir diyet önermektir.
Bağırsak astarının yeniden oluşturulmasına yardımcı olabilecek besleyici ve işlenmemiş gıdaları içeren bir diyet uygulamak herhangi bir yan etki olmadan kişinin daha iyi hissetmesini sağlayabilir. Geçirgen bağırsak sendromuyla savaşmak için meyveler, sağlıklı yağlar, yağsız etler ve lif oranı yüksek besinler ve fermente sebzeler dahil olmak üzere sağlıklı bağırsak bakterilerinin büyümesini destekleyen besinler tüketmek faydalı olacaktır.
Gluten içeren gıda tüketiminden kaçınmak ve işlenmiş abur cuburlardan, alkolden, şekerli içeceklerden, rafine yağlardan ve yapay tatlandırıcılardan uzak durmak da sağlıklı bağırsak bakterilerinin gelişmesine yardımcı olabilir. Diyetin yanı sıra kişi bağırsak sağlığını iyileştirmek için probiyotik bir destek almayı, stres düzeyinizi azaltmayı, uyku düzenini, sigara içmekten kaçınmayı ve alkol alımını sınırlandırmayı önemsemelidir.